---
content/learn/four-freedoms.vi.md | 73 +++++++++++++++++++++++++++++++
1 file changed, 73 insertions(+)
create mode 100644 content/learn/four-freedoms.vi.md
diff --git a/content/learn/four-freedoms.vi.md b/content/learn/four-freedoms.vi.md
new file mode 100644
index 0000000..b80eed2
--- /dev/null
+++ b/content/learn/four-freedoms.vi.md
@@ -0,0 +1,73 @@
+---
+title: Bốn tự do
+weight: -10
+---
+
+<blockquote>
+ <ol start="0">
+ <li>
+ Quyền tự do <strong>sử dụng</strong> phần mềm cho bất kỳ mục đích nào.
+ </li>
+ <li>
+ Quyền tự do <strong>nghiên cứu</strong> và <strong>cải tiến</strong> phần
+ mềm.
+ </li>
+ <li>
+ Quyền tự do <strong>chia sẻ</strong> phần mềm.
+ </li>
+ <li>
+ Quyền tự do <strong>hợp tác xây dựng</strong> phần mềm.
+ </li>
+ </ol>
+</blockquote>
+
+Ta hãy xét từng điều trong bốn tự do trên.
+
+## 0: Sử dụng phần mềm
+
+Quyền tự do "số không" đảm bảo quyền tự do **sử dụng** phần mềm cho mọi mục
+đích cho mọi người. Bạn có quyền dùng bất kỳ phần mềm tự do cho bất kỳ mục
+đích nào, kể cả thương mại -- bạn có thể bán phần mềm tự do. Bạn có thể kết
+hợp phần mềm tự do vào phần mềm của mình, nhưng hãy cẩn trọng -- có một số điều
+cần lưu ý, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm trong mục
+[sử dụng và sử dụng lại](/learn/participate/derived-works/).
+
+{{< tip >}}
+Theo cách nói của phần mềm tự do, đây thường được gọi là yêu cầu "không phân
+biệt".
+{{< /tip >}}
+
+## 1: Nghiên cứu và cải tiến phần mềm
+
+Quyền tự do thứ nhất đảm bảo quyền **nghiên cứu** cách hoạt động của chương
+trình phần mềm. Bạn có quyền hiểu phần mềm bạn sử dụng hoạt động như thế nào!
+Để có thể làm điều này, phần mềm khi phân phối phải bao gồm mã nguồn. Người
+phân phối phần mềm tự do không được giấu mã nguồn, không cấm phân tích kỹ thuật
+ngược, hay ngăn chặn bạn dùng nó.
+
+Hơn nữa, bạn có quyền **cải tiến** phần mềm. Bạn không chỉ có quyền đọc mã
+nguồn, mà còn có quyền thay đổi cho phù hợp mụch đích sử dụng.
+
+## 2: Chia sẻ phần mềm
+
+Quyền tự do thứ hai đảm bảo quyền tự do **chia sẻ** phần mềm tự do với người
+khác. Nếu bạn có một bản phần mềm tự do, bạn có thể chia sẻ nó với bạn bè,
+hoặc xuất bản trên trang của mình, hoặc gộp chung với các phần mềm khác và chia
+sẻ chúng cùng nhau. Bạn cũng có thể chia sẻ những cải tiến của mình và giúp
+mọi người.
+
+{{< tip >}}
+Bạn có thể tính phí chia sẻ phần mềm, ví dụ để trả phí cho băng thông khi tải
+phần mềm. Lưu ý rằng người nhận cũng có quyền chia sẻ như vậy mà không phải
+trả phí nào cho bạn.
+{{< /tip >}}
+
+## 3: Hợp tác xây dựng phần mềm
+
+Quyền tự do thứ ba đảm bảo thêm: quyền **hợp tác** với người khác để cải tiến
+phần mềm. Bạn có thể nghiên cứu, cải tiến, và chia sẻ mã nguồn, và những người
+bạn chia sẻ phần mềm cho cũng có thể nghiên cứu, cải tiến, và chia sẻ mã nguồn
+lại cho bạn. Đây là nền móng cho **Phong trào Phần mềm Tự do**: một cộng đồng
+những người quan tâm phần mềm toàn cầu chia sẻ và cải tiến phần mềm cùng nhau.
+
+{{< button "/vi/learn/licenses" "Tiếp: Giấy phép phần mềm tự do" "next-button" >}}
--
2.36.2
Note: Some legal documents (i.e. license terms) are not fully translated
---
content/learn/licenses.vi.md | 187 +++++++++++++++++++++++++++++++++++
1 file changed, 187 insertions(+)
create mode 100644 content/learn/licenses.vi.md
diff --git a/content/learn/licenses.vi.md b/content/learn/licenses.vi.md
new file mode 100644
index 0000000..1f1368e
--- /dev/null
+++ b/content/learn/licenses.vi.md
@@ -0,0 +1,187 @@
+---
+title: Giấy phép phần mềm tự do
+weight: -9
+---
+
+[Bốn tự do](/vi/learn/four-freedoms/) được đảm bảo bằng các **giấy phép phần
+mềm tự do**. Có nhiều loại giấy phép với các ưu nhược điểm khác nhau phù hợp
+với từng hoàn cảnh.
+
+## Cách hoạt động của giấy phép phần mềm tự do
+
+Một giấy phép phần mềm tự do cung cấp những quyền cần thiết, có thể dưới một số
+điều kiện (ví dụ như ghi danh tác giả), để xây dựng bốn tự do cho người nhận
+phần mềm. Bất kỳ giấy phép phần mềm nào đều có thể là giấy phép phần mềm tự do
+nếu nó cung cấp đủ bốn tự do, nhưng trong thực tiễn hầu hết các dự án chọn một
+trong nhiều giấy phép thông dụng thường dùng. Thông tin về các giấy phép phần
+mềm thông dụng này và cách chọn giấy phép cho dự án phần mềm được đề cập trong
+mục [chọn giấy phép](/learn/participate/choose-a-license/).
+
+Thông thường, bạn sẽ thấy giấy phép phần mềm tự do trong file "LICENSE" hay "COPYING"
+của mã nguồn. Các dự án khác, đặc biệt là các dự án kết hợp nhiều nguồn,
+thường có cách phức tạp hơn để giải thích về việc dùng giấy phép. Một trong
+những cách thông dụng là sử dụng [tiêu chuẩn REUSE][0].
+
+[0]: https://reuse.software/
+
+Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách hoạt động của giấy phép phần mềm tự do cụ
+thể hơn, hãy đọc thêm.
+Nếu không
+
+{{< button "/learn/participate" "Tiếp: Tham gia" "next-button" >}}
+
+## Tính chất chung của giấy phép phần mềm tự do
+
+Để hiểu về trách nhiệm của mình khi dùng bất kỳ giấy phép nào, bạn cần đọc nó
+(và thậm chí tham khảo ý kiến luật sư, nhất là khi bạn đại diện cho một doanh
+nghiệp). Tuy nhiên, hầu hết giấy phép phần mềm tự do có một số đặc tính chung
+với nhau, và bạn có thể hiểu chúng bằng cách hiểu những đặc tính căn bản này.
+Dưới đây là một số tính chất chung của giấy phép phần mềm tự do.
+
+### Ghi danh
+
+Điều khoản ghi danh yêu cầu bạn phải **ghi danh** tác giả khi phân phối hay kết
+hợp phần mềm theo yêu cầu của giấy phép với điều khoản này. Để ghi danh thông
+thường bạn phải bao gồm đầy đủ giấy phép, hay có khi chỉ một ghi chú về bản
+quyền đơn giản, khi bạn phân phối phần mềm, chỉnh sửa, hay viết phần mềm mới có
+kết hợp phần mềm ban đầu.
+
+Dưới đây là ví dụ với [giấy phép MIT][mit]:
+
+> Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy of
+> this software and associated documentation files (the “Software”), to deal in
+> the Software without restriction, including without limitation the rights to
+> use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or sell copies of
+> the Software, and to permit persons to whom the Software is furnished to do so,
+> subject to the following conditions:
+>
+> <strong style="color: var(--theme)">The above copyright notice and this permission
+> notice shall be included in all copies or substantial portions of the
+> Software.</strong>
+
+tạm dịch:
+
+> Bất kỳ người nào nhận được một bản của phần mềm này và các tập tin liên quan
+> ("Phần mềm") được cấp quyền sử dụng Phần mềm mà không có giới hạn nào, bao
+> gồm giới hạn quyền sử dụng, sao chép, chỉnh sửa, kết hợp, xuất bản, phân
+> phối, thêm giấy phép, và/hoặc bán bản sao của Phần mềm, và cấp quyền cho
+> người sử dụng Phần mềm với các điều kiện sau:
+>
+> <strong style="color: var(--theme)">Ghi chú bản quyền trên và ghi chú về
+> quyền này phải được bao gồm trong tất cả bản sao hay phần đáng kể nào của
+> Phần mềm.</strong>
+
+[mit]: https://mit-license.org
+
+### Không bảo hành
+
+Phần mềm tự do thường được cho như một phần quà. Khi nhận món quà này, bạn
+thường nhận phần mềm nguyên trạng mà không có mong đợi bất kỳ hỗ trợ hay bảo
+hành nào từ người xuất bản. Điều khoản **không bảo hành** này được dùng để từ
+chối nghĩa vụ pháp lý của phần mềm tự do, và người nhận phải chịu trách nhiệm
+về việc sử dụng nó.
+
+Dưới đây là ví dụ với [giấy phép MIT][mit]:
+
+> THE SOFTWARE IS PROVIDED “AS IS”, WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR
+> IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY,
+> FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NONINFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE
+> AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER
+> LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING FROM,
+> OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS IN THE
+> SOFTWARE.
+
+tạm dịch:
+
+> PHẦN MỀM ĐƯỢC CUNG CẤP "NGUYÊN TRẠNG", KHÔNG CÓ BẤT KỲ BẢO HÀNH DƯỚI MỌI HÌNH
+> THỨC, BAO GỒM NHƯNG KHÔNG GIỚI HẠN VỀ KHẢ NĂNG THƯƠNG MẠI, SỰ PHÙ HỢP CHO MỘT
+> MỤC ĐÍCH NÀO VÀ KHÔNG VI PHẠM. TÁC GIẢ HAY NGƯỜI GIỮ BẢN QUYỀN KHÔNG BAO GIỜ
+> CÓ TRÁCH NHIỆM VỚI BẤT KỲ YÊU CẦU, THIỆT HẠI, HAY TRÁCH NHIỆM KHÁC, DÙ LÀ DO
+> HỢP ĐỒNG HAY PHẠM LỖI HAY HÀNH ĐỘNG KHÁC, XUẤT PHÁT TỪ HAY CÓ LIÊN QUAN ĐẾN
+> PHẦN MỀM HAY SỬ DỤNG PHẦN MỀM.
+
+### Copyleft
+
+Một số giấy phép không chỉ *cho phép* bạn chia sẻ cải tiến của mình, mà còn
+*yêu cầu* điều đó nếu bạn chia sẻ phần mềm phái sinh từ phần mềm gốc. Đây được
+gọi là giấy phép **copyleft**: một công cụ để bảo vệ phần mềm tự do khỏi việc
+kết hợp vào phần mềm không tự do.
+
+{{< tip >}}
+Copyleft là một cách chơi chữ trong tiếng Anh với từ copyright (bản quyền).
+Từ "right" vừa có nghĩa là "quyền" vừa có nghĩa là "bên phải", trái ngược với
+"left" là "bên trái".
+{{< /tip >}}
+
+Đây là ví dụ từ [Giấy phép công cộng Mozilla 2.0][mpl-2]:
+
+> All distribution of Covered Software in Source Code Form, including any
+> Modifications that You create or to which You contribute, must be under the
+> terms of this License. You must inform recipients that the Source Code Form of
+> the Covered Software is governed by the terms of this License, and how they
+> can obtain a copy of this License. You may not attempt to alter or restrict
+> the recipients’ rights in the Source Code Form.
+
+[mpl-2]: https://www.mozilla.org/en-US/MPL/2.0/
+
+tạm dịch:
+
+> Tất cả phân phối của Phần mềm ở Dạng Mã nguồn, bao gồm bất kỳ Chỉnh sửa nào Bạn
+> tạo ra hay có đóng góp, phải được điều chỉnh trong phạm vi điều khoản của Giấy
+> phép này. Bạn phải thông báo cho người nhận rằng Dạng Mã nguồn của Phần mềm
+> được điều chỉnh bởi điều khoản của Giấy phép này, và cách họ có thể lấy một bản
+> của Giấy phép này. Bạn không được cố thay đổi hay giới hạn quyền của người
+> nhận đối với Dạng Mã nguồn.
+
+{{< tip >}}
+Copyleft được bàn luận cụ thể hơn ở trang [Copyleft là gì?](/vi/learn/copyleft)
+{{< /tip >}}
+
+### Sự tương thích và cấp giấy phép thứ cấp
+
+Khả năng kết hợp nhiều phần mềm với nhau là một đặc tính quan trọng của phần
+mềm tự do, nhưng việc sử dụng nhiều giấy phép phần mềm khác nhau có thể khiên
+việc này khó khăn hơn. Đây là khi **cấp giấy phép thứ cấp** và **sự tương
+thích giấy phép** trở nên quan trọng: nhiều giấy phép phần mềm tự do có khả
+năng được gia tăng phạm vi bằng điều khoản của giấy phép khác. Việc này cho
+phép bạn kết hợp phần mềm với nhiều giấy phép tương thích để tạo ra phần mềm
+mới với điều khoản của cả hai giấy phép.
+
+Không phải giấy phép nào cũng có điều khoản tương thích với nhau; đặc biệt các
+giấy phép copyleft thường ít khi tương thích với nhau. Các phần mềm có giấy
+phép không tương thích không thể được kết hợp.
+
+{{< tip >}}
+Bạn có thể tìm hiểu thêm về sự tương thích ở trang [Phần mềm tự do phái sinh](/learn/participate/derived-works/).
+{{< /tip >}}
+
+### Sử dụng thương hiệu và bằng sáng chế
+
+Giấy phép phần mềm thường có các điều khoản về bản quyền và quyền liên quan,
+nhưng các nhà xuất bản phần mềm thương mại thường có những sở hữu trí tuệ khác,
+chẳng hạn như thương hiệu và bằng sáng chế. Một số giấy phép phần mềm tự do có
+bao gồm các điều khoản giải quyết quan hệ giữa việc cấp phép bản quyền phần mềm
+và các sở hữu trí tuệ khác, ví dụ đồng ý rằng việc sử dụng phần mềm không vi
+phạm bằng sáng chế của chủ sở hữu bản quyền, hay cấp sử dụng thương hiệu của
+chủ sở hữu bản quyền.
+
+Đây là ví dụ từ [giấy phép Apache 2.0][apache]:
+
+> 3. **Grant of Patent License.** Subject to the terms and conditions of this
+> License, each Contributor hereby grants to You a perpetual, worldwide,
+> non-exclusive, no-charge, royalty-free, irrevocable (except as stated in
+> this section) patent license to make, have made, use, offer to sell, sell,
+> import, and otherwise transfer the Work, where such license applies only to
+> those patent claims licensable by such Contributor that are necessarily
+> infringed by their Contribution(s) alone or by combination of their
+> Contribution(s) with the Work to which such Contribution(s) was submitted.
+> If You institute patent litigation against any entity (including a
+> cross-claim or counterclaim in a lawsuit) alleging that the Work or a
+> Contribution incorporated within the Work constitutes direct or
+> contributory patent infringement, then any patent licenses granted to You
+> under this License for that Work shall terminate as of the date such
+> litigation is filed.
+
+(tạm thời chưa có bản dịch cho giấy phép này).
+
+[apache]: https://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0.html
--
2.36.2
Note:
- Some legal documents (i.e. license terms) and their names are not
fully translated.
- "Copyleft" is not translated, but a note is added to explain its
meaning.
---
content/learn/copyleft.vi.md | 120 +++++++++++++++++++++++++++++++++++
1 file changed, 120 insertions(+)
create mode 100644 content/learn/copyleft.vi.md
diff --git a/content/learn/copyleft.vi.md b/content/learn/copyleft.vi.md
new file mode 100644
index 0000000..0c7734d
--- /dev/null
+++ b/content/learn/copyleft.vi.md
@@ -0,0 +1,120 @@
+---
+title: Copyleft là gì?
+weight: -8
+---
+
+**Copyleft** là một công cụ của giấy phép đặc trưng của phần mềm tự do. Nó
+được thiết kế để khuyến khích tạo ra nhiều phần mềm tự do và bảo vệ phần mềm tự
+do khỏi việc kết hợp vào phần mềm không tự do. Nó không chỉ cho bạn *quyền*
+chia sẻ cải tiến của mình, mà còn *nghĩa vụ* chia sẻ cải tiến với một số điều
+kiện. Việc hiểu rõ những nghĩa vụ này khi sử dụng phần mềm copyleft trong phần
+mềm của bạn là rất quan trọng.
+
+{{< tip >}}
+Copyleft là một cách chơi chữ trong tiếng Anh với từ copyright (bản quyền).
+Từ "right" vừa có nghĩa là "quyền" vừa có nghĩa là "bên phải", trái ngược với
+"left" là "bên trái".
+{{< /tip >}}
+
+{{< tip >}}
+**Chú thích về từ ngữ**:
+Việc đánh đồng "copyleft" và "phần mềm tự do" là một sai lầm thường gặp:
+phần mềm không copyleft có thể là Phần mềm Tự do, và phần mềm Mã nguồn mở có
+thể là copyleft. Tuy nhiên những người trong phong trào Phần mềm Tự do thường
+hay sử dụng giấy phép copyleft hơn những người trong phong trào Mã nguồn mở.
+{{< /tip >}}
+
+## Các mức độ copyleft
+
+Các giấy phép phần mềm tự do có nhiều mức độ khác nhau từ **ít ràng buộc** đến
+**copyleft**, dựa theo mức độ chúng chú trọng vào copyleft trong điều khoản của
+giấy phép. Giấy phép ít ràng buộc thường cho phép việc phái sinh phần mềm dễ
+dàng hơn với tương đối ít nghĩa vụ và dễ chấp hành hơn, chẳng hạn chỉ yêu cầu
+ghi danh. Trái lại, giấy phép copyleft yêu cầu bạn phải chia sẻ sự thay đổi và
+phần mềm phái sinh dưới cùng điều khoản.
+
+<img src="/images/licensing-spectrum.svg" alt="các phần mềm và giấy phép tương
+ứng với các mức độ ràng buộc khác nhau sắp xếp theo thứ tự" />
+<small>
+ Các giấy phép phần mềm khác nhau và một số dự án sử dụng chúng, nhóm theo mức
+ độ ràng buộc. Ảnh gốc bởi David A Wheeler, CC-BY-SA 3.0.
+</small>
+
+## Tại sao chọn giấy phép copyleft?
+
+Các phần mềm sử dụng giấy phép ít ràng buộc thường được kết hợp vào phần mềm
+không tự do. Việc này thường được làm vì mục đích lợi nhuận bằng việc từ chối
+bốn tự do cho người dùng khi nhận phần mềm không tự do, khiến cho việc dùng
+phần mềm có lợi nhuận hơn mà không đóng góp lại cho cộng đồng phần mềm tự do.
+
+Giấy phép copyleft giải quyết một số vấn đề sau:
+
+1. Copyleft khuyến khích việc tạo ra nhiều phần mềm tự do hơn và bốn tự do bằng
+ việc bảo đảm các phần mềm dựng trên phần mềm tự do phát triển và có lợi từ
+ hệ sinh thái phần mềm tự do.
+2. Copyleft bảo đảm những người cải tiến hay tái sử dụng sinh phần mềm tự do
+ chia sẻ thay đổi của họ với cộng đồng, nhờ đó tất cả người dùng đều có thể
+ có lợi từ cải tiến của họ.
+
+Phần mềm copyleft có thể được bán như các phần mềm tự do khác, nhưng yêu cầu
+cải tiến thương mại phải miễn phí để bảo đảm bốn tự do cho những người tham
+gia. Hơn nữa, việc thay đổi giấy phép copyleft tương đối khó khăn nếu bản
+quyền được giữ [bởi nhiều người][0], như một lời hứa mạnh mẽ cho
+tương lai tự do của phần mềm.
+
+[0]: /learn/participate/copyright-ownership/
+
+## Copyleft mạnh và yếu
+
+Các giấy phép copyleft khác nhau về mức độ ràng buộc chặt chẽ của các điều
+khoản đối với việc tái sử dụng phần mềm. Ví dụ, giấy phép copyleft yếu
+[Mozilla][MPL] điều chỉnh ở mức độ *file*, phạm vi của điều khoản copyleft áp
+dụng đối với từng file trong mã nguồn, thay vì toàn bộ dự án: bạn có thể cho
+những file này vào bất kỳ dự án nào mà không phải cấp giấy phép khác cho dự án
+lớn hơn, miễn là bạn có công khai những thay đổi với những file đó.
+
+[MPL]: https://www.mozilla.org/en-US/MPL/2.0/
+
+Một ví dụ về giấy phép mạnh hơn là [GNU Lesser General Public License][LGPL],
+chủ yếu dùng cho các thư viện phần mềm. Những thư viện này được biên dịch
+thành thư viện chung hay lưu trữ tĩnh, và các điều khoản copyleft có áp dụng
+với toàn bộ những đối tượng này. Tuy nhiên, khi liên kết với một phần mềm khác,
+điều khoản copyleft không được áp dụng. Mạnh hơn nữa là [GNU General Public
+License][GPL]; giấy phép này coi toàn bộ chương trình phần mềm là đối tượng áp
+dụng các điều khoản.
+
+[LGPL]: https://www.gnu.org/licenses/lgpl-3.0.en.html
+[GPL]: https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html
+
+Nằm ở mức độ copyleft cao nhất là các giấy phép như [GNU Affero
+General Public License][AGPL] mở rộng <abbr title="GNU General Public
+License">GPL</abbr> để áp dụng với những phần mềm tương tác qua mạng, chẳng hạn
+như cơ sở dữ liệu, và coi người dùng phần mềm là "người nhận" phần mềm đó, vì
+thế có quyền nhận mã nguồn.
+
+[AGPL]: https://www.gnu.org/licenses/agpl-3.0.html
+
+## Cách tái sử dụng phần mềm copyleft
+
+Cách đơn giản nhất để tái sử dụng phần mềm copyleft là áp dụng cùng giấy phép
+cho phần mềm của bạn và chia sẻ theo điều khoản đó.
+
+Nếu bạn không muốn làm vậy, bạn chỉ có thể sử dụng phần mềm copyleft với những
+điều kiện được giấy phép cho phép, và thường chỉ tái sử dụng được với những
+phần mềm copyleft yếu. Ví dụ, nếu phần mềm của bạn phụ thuộc vào một thư viện
+với giấy phép <abbr title="GNU Lesser General Public License">LGPL</abbr>, bạn
+có thể dùng bất cứ giấy phép nào cho phần mềm của bạn, nhưng cần cung cấp những
+thay đổi với thư viện nếu có. Nếu phần mềm đó sử dụng GPL hay AGPL, bạn sẽ bị
+giới hạn nhiều hơn. Bạn nên đọc cẩn thận những điều khoản của giấy phép và
+tham khảo ý kiến luật sư nếu bạn không chắc nên làm gì.
+
+Để biết thêm chi tiết, hãy xem trang [Tái sử dụng phần mềm tự do](/learn/participate/derived-works/).
+
+{{< tip >}}
+Hội Bảo tồn Tự do Phần mềm ([Software Freedom Conservancy][sfc]) là một tổ chức
+tham gia vào việc can thiệp pháp lý và thi hành những ràng buộc copyleft. Để
+biết thêm về việc thi hành copyleft với dự án của bạn, hãy tham khảo nguồn của
+họ.
+
+[sfc]: https://sfconservancy.org/
+{{< /tip >}}
--
2.36.2