Ngô Ngọc Đức Huy: 3 Translate /learn/four-freedoms to Vietnamese Translate /learn/license to Vietnamese Translate /learn/copyleft page to Vietnamese 3 files changed, 380 insertions(+), 0 deletions(-)
Can you re-send this as a request-pull (see man git-request-pull(1)) with the full translation once complete?
Copy & paste the following snippet into your terminal to import this patchset into git:
curl -s https://lists.sr.ht/~sircmpwn/writefreesoftware.org/patches/42230/mbox | git am -3Learn more about email & git
--- content/learn/four-freedoms.vi.md | 73 +++++++++++++++++++++++++++++++ 1 file changed, 73 insertions(+) create mode 100644 content/learn/four-freedoms.vi.md diff --git a/content/learn/four-freedoms.vi.md b/content/learn/four-freedoms.vi.md new file mode 100644 index 0000000..b80eed2 --- /dev/null +++ b/content/learn/four-freedoms.vi.md @@ -0,0 +1,73 @@ +--- +title: Bốn tự do +weight: -10 +--- + +<blockquote> + <ol start="0"> + <li> + Quyền tự do <strong>sử dụng</strong> phần mềm cho bất kỳ mục đích nào. + </li> + <li> + Quyền tự do <strong>nghiên cứu</strong> và <strong>cải tiến</strong> phần + mềm. + </li> + <li> + Quyền tự do <strong>chia sẻ</strong> phần mềm. + </li> + <li> + Quyền tự do <strong>hợp tác xây dựng</strong> phần mềm. + </li> + </ol> +</blockquote> + +Ta hãy xét từng điều trong bốn tự do trên. + +## 0: Sử dụng phần mềm + +Quyền tự do "số không" đảm bảo quyền tự do **sử dụng** phần mềm cho mọi mục +đích cho mọi người. Bạn có quyền dùng bất kỳ phần mềm tự do cho bất kỳ mục +đích nào, kể cả thương mại -- bạn có thể bán phần mềm tự do. Bạn có thể kết +hợp phần mềm tự do vào phần mềm của mình, nhưng hãy cẩn trọng -- có một số điều +cần lưu ý, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm trong mục +[sử dụng và sử dụng lại](/learn/participate/derived-works/). + +{{< tip >}} +Theo cách nói của phần mềm tự do, đây thường được gọi là yêu cầu "không phân +biệt". +{{< /tip >}} + +## 1: Nghiên cứu và cải tiến phần mềm + +Quyền tự do thứ nhất đảm bảo quyền **nghiên cứu** cách hoạt động của chương +trình phần mềm. Bạn có quyền hiểu phần mềm bạn sử dụng hoạt động như thế nào! +Để có thể làm điều này, phần mềm khi phân phối phải bao gồm mã nguồn. Người +phân phối phần mềm tự do không được giấu mã nguồn, không cấm phân tích kỹ thuật +ngược, hay ngăn chặn bạn dùng nó. + +Hơn nữa, bạn có quyền **cải tiến** phần mềm. Bạn không chỉ có quyền đọc mã +nguồn, mà còn có quyền thay đổi cho phù hợp mụch đích sử dụng. + +## 2: Chia sẻ phần mềm + +Quyền tự do thứ hai đảm bảo quyền tự do **chia sẻ** phần mềm tự do với người +khác. Nếu bạn có một bản phần mềm tự do, bạn có thể chia sẻ nó với bạn bè, +hoặc xuất bản trên trang của mình, hoặc gộp chung với các phần mềm khác và chia +sẻ chúng cùng nhau. Bạn cũng có thể chia sẻ những cải tiến của mình và giúp +mọi người. + +{{< tip >}} +Bạn có thể tính phí chia sẻ phần mềm, ví dụ để trả phí cho băng thông khi tải +phần mềm. Lưu ý rằng người nhận cũng có quyền chia sẻ như vậy mà không phải +trả phí nào cho bạn. +{{< /tip >}} + +## 3: Hợp tác xây dựng phần mềm + +Quyền tự do thứ ba đảm bảo thêm: quyền **hợp tác** với người khác để cải tiến +phần mềm. Bạn có thể nghiên cứu, cải tiến, và chia sẻ mã nguồn, và những người +bạn chia sẻ phần mềm cho cũng có thể nghiên cứu, cải tiến, và chia sẻ mã nguồn +lại cho bạn. Đây là nền móng cho **Phong trào Phần mềm Tự do**: một cộng đồng +những người quan tâm phần mềm toàn cầu chia sẻ và cải tiến phần mềm cùng nhau. + +{{< button "/vi/learn/licenses" "Tiếp: Giấy phép phần mềm tự do" "next-button" >}} -- 2.36.2
Note: Some legal documents (i.e. license terms) are not fully translated --- content/learn/licenses.vi.md | 187 +++++++++++++++++++++++++++++++++++ 1 file changed, 187 insertions(+) create mode 100644 content/learn/licenses.vi.md diff --git a/content/learn/licenses.vi.md b/content/learn/licenses.vi.md new file mode 100644 index 0000000..1f1368e --- /dev/null +++ b/content/learn/licenses.vi.md @@ -0,0 +1,187 @@ +--- +title: Giấy phép phần mềm tự do +weight: -9 +--- + +[Bốn tự do](/vi/learn/four-freedoms/) được đảm bảo bằng các **giấy phép phần +mềm tự do**. Có nhiều loại giấy phép với các ưu nhược điểm khác nhau phù hợp +với từng hoàn cảnh. + +## Cách hoạt động của giấy phép phần mềm tự do + +Một giấy phép phần mềm tự do cung cấp những quyền cần thiết, có thể dưới một số +điều kiện (ví dụ như ghi danh tác giả), để xây dựng bốn tự do cho người nhận +phần mềm. Bất kỳ giấy phép phần mềm nào đều có thể là giấy phép phần mềm tự do +nếu nó cung cấp đủ bốn tự do, nhưng trong thực tiễn hầu hết các dự án chọn một +trong nhiều giấy phép thông dụng thường dùng. Thông tin về các giấy phép phần +mềm thông dụng này và cách chọn giấy phép cho dự án phần mềm được đề cập trong +mục [chọn giấy phép](/learn/participate/choose-a-license/). + +Thông thường, bạn sẽ thấy giấy phép phần mềm tự do trong file "LICENSE" hay "COPYING" +của mã nguồn. Các dự án khác, đặc biệt là các dự án kết hợp nhiều nguồn, +thường có cách phức tạp hơn để giải thích về việc dùng giấy phép. Một trong +những cách thông dụng là sử dụng [tiêu chuẩn REUSE][0]. + +[0]: https://reuse.software/ + +Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách hoạt động của giấy phép phần mềm tự do cụ +thể hơn, hãy đọc thêm. +Nếu không + +{{< button "/learn/participate" "Tiếp: Tham gia" "next-button" >}} + +## Tính chất chung của giấy phép phần mềm tự do + +Để hiểu về trách nhiệm của mình khi dùng bất kỳ giấy phép nào, bạn cần đọc nó +(và thậm chí tham khảo ý kiến luật sư, nhất là khi bạn đại diện cho một doanh +nghiệp). Tuy nhiên, hầu hết giấy phép phần mềm tự do có một số đặc tính chung +với nhau, và bạn có thể hiểu chúng bằng cách hiểu những đặc tính căn bản này. +Dưới đây là một số tính chất chung của giấy phép phần mềm tự do. + +### Ghi danh + +Điều khoản ghi danh yêu cầu bạn phải **ghi danh** tác giả khi phân phối hay kết +hợp phần mềm theo yêu cầu của giấy phép với điều khoản này. Để ghi danh thông +thường bạn phải bao gồm đầy đủ giấy phép, hay có khi chỉ một ghi chú về bản +quyền đơn giản, khi bạn phân phối phần mềm, chỉnh sửa, hay viết phần mềm mới có +kết hợp phần mềm ban đầu. + +Dưới đây là ví dụ với [giấy phép MIT][mit]: + +> Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy of +> this software and associated documentation files (the “Software”), to deal in +> the Software without restriction, including without limitation the rights to +> use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or sell copies of +> the Software, and to permit persons to whom the Software is furnished to do so, +> subject to the following conditions: +> +> <strong style="color: var(--theme)">The above copyright notice and this permission +> notice shall be included in all copies or substantial portions of the +> Software.</strong> + +tạm dịch: + +> Bất kỳ người nào nhận được một bản của phần mềm này và các tập tin liên quan +> ("Phần mềm") được cấp quyền sử dụng Phần mềm mà không có giới hạn nào, bao +> gồm giới hạn quyền sử dụng, sao chép, chỉnh sửa, kết hợp, xuất bản, phân +> phối, thêm giấy phép, và/hoặc bán bản sao của Phần mềm, và cấp quyền cho +> người sử dụng Phần mềm với các điều kiện sau: +> +> <strong style="color: var(--theme)">Ghi chú bản quyền trên và ghi chú về +> quyền này phải được bao gồm trong tất cả bản sao hay phần đáng kể nào của +> Phần mềm.</strong> + +[mit]: https://mit-license.org + +### Không bảo hành + +Phần mềm tự do thường được cho như một phần quà. Khi nhận món quà này, bạn +thường nhận phần mềm nguyên trạng mà không có mong đợi bất kỳ hỗ trợ hay bảo +hành nào từ người xuất bản. Điều khoản **không bảo hành** này được dùng để từ +chối nghĩa vụ pháp lý của phần mềm tự do, và người nhận phải chịu trách nhiệm +về việc sử dụng nó. + +Dưới đây là ví dụ với [giấy phép MIT][mit]: + +> THE SOFTWARE IS PROVIDED “AS IS”, WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR +> IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, +> FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NONINFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE +> AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER +> LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING FROM, +> OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS IN THE +> SOFTWARE. + +tạm dịch: + +> PHẦN MỀM ĐƯỢC CUNG CẤP "NGUYÊN TRẠNG", KHÔNG CÓ BẤT KỲ BẢO HÀNH DƯỚI MỌI HÌNH +> THỨC, BAO GỒM NHƯNG KHÔNG GIỚI HẠN VỀ KHẢ NĂNG THƯƠNG MẠI, SỰ PHÙ HỢP CHO MỘT +> MỤC ĐÍCH NÀO VÀ KHÔNG VI PHẠM. TÁC GIẢ HAY NGƯỜI GIỮ BẢN QUYỀN KHÔNG BAO GIỜ +> CÓ TRÁCH NHIỆM VỚI BẤT KỲ YÊU CẦU, THIỆT HẠI, HAY TRÁCH NHIỆM KHÁC, DÙ LÀ DO +> HỢP ĐỒNG HAY PHẠM LỖI HAY HÀNH ĐỘNG KHÁC, XUẤT PHÁT TỪ HAY CÓ LIÊN QUAN ĐẾN +> PHẦN MỀM HAY SỬ DỤNG PHẦN MỀM. + +### Copyleft + +Một số giấy phép không chỉ *cho phép* bạn chia sẻ cải tiến của mình, mà còn +*yêu cầu* điều đó nếu bạn chia sẻ phần mềm phái sinh từ phần mềm gốc. Đây được +gọi là giấy phép **copyleft**: một công cụ để bảo vệ phần mềm tự do khỏi việc +kết hợp vào phần mềm không tự do. + +{{< tip >}} +Copyleft là một cách chơi chữ trong tiếng Anh với từ copyright (bản quyền). +Từ "right" vừa có nghĩa là "quyền" vừa có nghĩa là "bên phải", trái ngược với +"left" là "bên trái". +{{< /tip >}} + +Đây là ví dụ từ [Giấy phép công cộng Mozilla 2.0][mpl-2]: + +> All distribution of Covered Software in Source Code Form, including any +> Modifications that You create or to which You contribute, must be under the +> terms of this License. You must inform recipients that the Source Code Form of +> the Covered Software is governed by the terms of this License, and how they +> can obtain a copy of this License. You may not attempt to alter or restrict +> the recipients’ rights in the Source Code Form. + +[mpl-2]: https://www.mozilla.org/en-US/MPL/2.0/ + +tạm dịch: + +> Tất cả phân phối của Phần mềm ở Dạng Mã nguồn, bao gồm bất kỳ Chỉnh sửa nào Bạn +> tạo ra hay có đóng góp, phải được điều chỉnh trong phạm vi điều khoản của Giấy +> phép này. Bạn phải thông báo cho người nhận rằng Dạng Mã nguồn của Phần mềm +> được điều chỉnh bởi điều khoản của Giấy phép này, và cách họ có thể lấy một bản +> của Giấy phép này. Bạn không được cố thay đổi hay giới hạn quyền của người +> nhận đối với Dạng Mã nguồn. + +{{< tip >}} +Copyleft được bàn luận cụ thể hơn ở trang [Copyleft là gì?](/vi/learn/copyleft) +{{< /tip >}} + +### Sự tương thích và cấp giấy phép thứ cấp + +Khả năng kết hợp nhiều phần mềm với nhau là một đặc tính quan trọng của phần +mềm tự do, nhưng việc sử dụng nhiều giấy phép phần mềm khác nhau có thể khiên +việc này khó khăn hơn. Đây là khi **cấp giấy phép thứ cấp** và **sự tương +thích giấy phép** trở nên quan trọng: nhiều giấy phép phần mềm tự do có khả +năng được gia tăng phạm vi bằng điều khoản của giấy phép khác. Việc này cho +phép bạn kết hợp phần mềm với nhiều giấy phép tương thích để tạo ra phần mềm +mới với điều khoản của cả hai giấy phép. + +Không phải giấy phép nào cũng có điều khoản tương thích với nhau; đặc biệt các +giấy phép copyleft thường ít khi tương thích với nhau. Các phần mềm có giấy +phép không tương thích không thể được kết hợp. + +{{< tip >}} +Bạn có thể tìm hiểu thêm về sự tương thích ở trang [Phần mềm tự do phái sinh](/learn/participate/derived-works/). +{{< /tip >}} + +### Sử dụng thương hiệu và bằng sáng chế + +Giấy phép phần mềm thường có các điều khoản về bản quyền và quyền liên quan, +nhưng các nhà xuất bản phần mềm thương mại thường có những sở hữu trí tuệ khác, +chẳng hạn như thương hiệu và bằng sáng chế. Một số giấy phép phần mềm tự do có +bao gồm các điều khoản giải quyết quan hệ giữa việc cấp phép bản quyền phần mềm +và các sở hữu trí tuệ khác, ví dụ đồng ý rằng việc sử dụng phần mềm không vi +phạm bằng sáng chế của chủ sở hữu bản quyền, hay cấp sử dụng thương hiệu của +chủ sở hữu bản quyền. + +Đây là ví dụ từ [giấy phép Apache 2.0][apache]: + +> 3. **Grant of Patent License.** Subject to the terms and conditions of this +> License, each Contributor hereby grants to You a perpetual, worldwide, +> non-exclusive, no-charge, royalty-free, irrevocable (except as stated in +> this section) patent license to make, have made, use, offer to sell, sell, +> import, and otherwise transfer the Work, where such license applies only to +> those patent claims licensable by such Contributor that are necessarily +> infringed by their Contribution(s) alone or by combination of their +> Contribution(s) with the Work to which such Contribution(s) was submitted. +> If You institute patent litigation against any entity (including a +> cross-claim or counterclaim in a lawsuit) alleging that the Work or a +> Contribution incorporated within the Work constitutes direct or +> contributory patent infringement, then any patent licenses granted to You +> under this License for that Work shall terminate as of the date such +> litigation is filed. + +(tạm thời chưa có bản dịch cho giấy phép này). + +[apache]: https://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0.html -- 2.36.2
Note: - Some legal documents (i.e. license terms) and their names are not fully translated. - "Copyleft" is not translated, but a note is added to explain its meaning. --- content/learn/copyleft.vi.md | 120 +++++++++++++++++++++++++++++++++++ 1 file changed, 120 insertions(+) create mode 100644 content/learn/copyleft.vi.md diff --git a/content/learn/copyleft.vi.md b/content/learn/copyleft.vi.md new file mode 100644 index 0000000..0c7734d --- /dev/null +++ b/content/learn/copyleft.vi.md @@ -0,0 +1,120 @@ +--- +title: Copyleft là gì? +weight: -8 +--- + +**Copyleft** là một công cụ của giấy phép đặc trưng của phần mềm tự do. Nó +được thiết kế để khuyến khích tạo ra nhiều phần mềm tự do và bảo vệ phần mềm tự +do khỏi việc kết hợp vào phần mềm không tự do. Nó không chỉ cho bạn *quyền* +chia sẻ cải tiến của mình, mà còn *nghĩa vụ* chia sẻ cải tiến với một số điều +kiện. Việc hiểu rõ những nghĩa vụ này khi sử dụng phần mềm copyleft trong phần +mềm của bạn là rất quan trọng. + +{{< tip >}} +Copyleft là một cách chơi chữ trong tiếng Anh với từ copyright (bản quyền). +Từ "right" vừa có nghĩa là "quyền" vừa có nghĩa là "bên phải", trái ngược với +"left" là "bên trái". +{{< /tip >}} + +{{< tip >}} +**Chú thích về từ ngữ**: +Việc đánh đồng "copyleft" và "phần mềm tự do" là một sai lầm thường gặp: +phần mềm không copyleft có thể là Phần mềm Tự do, và phần mềm Mã nguồn mở có +thể là copyleft. Tuy nhiên những người trong phong trào Phần mềm Tự do thường +hay sử dụng giấy phép copyleft hơn những người trong phong trào Mã nguồn mở. +{{< /tip >}} + +## Các mức độ copyleft + +Các giấy phép phần mềm tự do có nhiều mức độ khác nhau từ **ít ràng buộc** đến +**copyleft**, dựa theo mức độ chúng chú trọng vào copyleft trong điều khoản của +giấy phép. Giấy phép ít ràng buộc thường cho phép việc phái sinh phần mềm dễ +dàng hơn với tương đối ít nghĩa vụ và dễ chấp hành hơn, chẳng hạn chỉ yêu cầu +ghi danh. Trái lại, giấy phép copyleft yêu cầu bạn phải chia sẻ sự thay đổi và +phần mềm phái sinh dưới cùng điều khoản. + +<img src="/images/licensing-spectrum.svg" alt="các phần mềm và giấy phép tương +ứng với các mức độ ràng buộc khác nhau sắp xếp theo thứ tự" /> +<small> + Các giấy phép phần mềm khác nhau và một số dự án sử dụng chúng, nhóm theo mức + độ ràng buộc. Ảnh gốc bởi David A Wheeler, CC-BY-SA 3.0. +</small> + +## Tại sao chọn giấy phép copyleft? + +Các phần mềm sử dụng giấy phép ít ràng buộc thường được kết hợp vào phần mềm +không tự do. Việc này thường được làm vì mục đích lợi nhuận bằng việc từ chối +bốn tự do cho người dùng khi nhận phần mềm không tự do, khiến cho việc dùng +phần mềm có lợi nhuận hơn mà không đóng góp lại cho cộng đồng phần mềm tự do. + +Giấy phép copyleft giải quyết một số vấn đề sau: + +1. Copyleft khuyến khích việc tạo ra nhiều phần mềm tự do hơn và bốn tự do bằng + việc bảo đảm các phần mềm dựng trên phần mềm tự do phát triển và có lợi từ + hệ sinh thái phần mềm tự do. +2. Copyleft bảo đảm những người cải tiến hay tái sử dụng sinh phần mềm tự do + chia sẻ thay đổi của họ với cộng đồng, nhờ đó tất cả người dùng đều có thể + có lợi từ cải tiến của họ. + +Phần mềm copyleft có thể được bán như các phần mềm tự do khác, nhưng yêu cầu +cải tiến thương mại phải miễn phí để bảo đảm bốn tự do cho những người tham +gia. Hơn nữa, việc thay đổi giấy phép copyleft tương đối khó khăn nếu bản +quyền được giữ [bởi nhiều người][0], như một lời hứa mạnh mẽ cho +tương lai tự do của phần mềm. + +[0]: /learn/participate/copyright-ownership/ + +## Copyleft mạnh và yếu + +Các giấy phép copyleft khác nhau về mức độ ràng buộc chặt chẽ của các điều +khoản đối với việc tái sử dụng phần mềm. Ví dụ, giấy phép copyleft yếu +[Mozilla][MPL] điều chỉnh ở mức độ *file*, phạm vi của điều khoản copyleft áp +dụng đối với từng file trong mã nguồn, thay vì toàn bộ dự án: bạn có thể cho +những file này vào bất kỳ dự án nào mà không phải cấp giấy phép khác cho dự án +lớn hơn, miễn là bạn có công khai những thay đổi với những file đó. + +[MPL]: https://www.mozilla.org/en-US/MPL/2.0/ + +Một ví dụ về giấy phép mạnh hơn là [GNU Lesser General Public License][LGPL], +chủ yếu dùng cho các thư viện phần mềm. Những thư viện này được biên dịch +thành thư viện chung hay lưu trữ tĩnh, và các điều khoản copyleft có áp dụng +với toàn bộ những đối tượng này. Tuy nhiên, khi liên kết với một phần mềm khác, +điều khoản copyleft không được áp dụng. Mạnh hơn nữa là [GNU General Public +License][GPL]; giấy phép này coi toàn bộ chương trình phần mềm là đối tượng áp +dụng các điều khoản. + +[LGPL]: https://www.gnu.org/licenses/lgpl-3.0.en.html +[GPL]: https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html + +Nằm ở mức độ copyleft cao nhất là các giấy phép như [GNU Affero +General Public License][AGPL] mở rộng <abbr title="GNU General Public +License">GPL</abbr> để áp dụng với những phần mềm tương tác qua mạng, chẳng hạn +như cơ sở dữ liệu, và coi người dùng phần mềm là "người nhận" phần mềm đó, vì +thế có quyền nhận mã nguồn. + +[AGPL]: https://www.gnu.org/licenses/agpl-3.0.html + +## Cách tái sử dụng phần mềm copyleft + +Cách đơn giản nhất để tái sử dụng phần mềm copyleft là áp dụng cùng giấy phép +cho phần mềm của bạn và chia sẻ theo điều khoản đó. + +Nếu bạn không muốn làm vậy, bạn chỉ có thể sử dụng phần mềm copyleft với những +điều kiện được giấy phép cho phép, và thường chỉ tái sử dụng được với những +phần mềm copyleft yếu. Ví dụ, nếu phần mềm của bạn phụ thuộc vào một thư viện +với giấy phép <abbr title="GNU Lesser General Public License">LGPL</abbr>, bạn +có thể dùng bất cứ giấy phép nào cho phần mềm của bạn, nhưng cần cung cấp những +thay đổi với thư viện nếu có. Nếu phần mềm đó sử dụng GPL hay AGPL, bạn sẽ bị +giới hạn nhiều hơn. Bạn nên đọc cẩn thận những điều khoản của giấy phép và +tham khảo ý kiến luật sư nếu bạn không chắc nên làm gì. + +Để biết thêm chi tiết, hãy xem trang [Tái sử dụng phần mềm tự do](/learn/participate/derived-works/). + +{{< tip >}} +Hội Bảo tồn Tự do Phần mềm ([Software Freedom Conservancy][sfc]) là một tổ chức +tham gia vào việc can thiệp pháp lý và thi hành những ràng buộc copyleft. Để +biết thêm về việc thi hành copyleft với dự án của bạn, hãy tham khảo nguồn của +họ. + +[sfc]: https://sfconservancy.org/ +{{< /tip >}} -- 2.36.2
Can you re-send this as a request-pull (see man git-request-pull(1)) with the full translation once complete?